31 mei 2018

Hoe bereik je als wetgever de burger?

Die vraag is onverminderd actueel sinds de publicatie van het rapport van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) uit 2015 ‘Sedimentatie in sturing; Systeem brengen in netwerkend werken door meervoudig organiseren’ en het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in 2017 ‘Weten is nog geen doen.’ Om daarin meer inzicht te krijgen, heeft de Academie verschillende acties ondernomen.

In de eerste plaats is prof. dr. G.J. Veerman (em. hoogleraar Wetgeving en Wetgevingskwaliteit en voormalig hoofd van het Kenniscentrum voor Wetgeving) gevraagd een essay te schrijven. Het NSOB rapport is geschreven naar aanleiding van ervaringen bij de provinciale overheid en gericht op het proces van wetgeving, terwijl het WRR rapport zich op problemen van de overheid bij de bejegening van burgers richt. De titel van het essay luidt ‘Hoe bereik je als wetgever de burgers’. Dit essay is hier te raadplegen. Op 11 oktober 2018 zal aan dit essay nog een speciale bijeenkomst worden gewijd.

In de tweede plaats heeft de Academie prof. dr. N. Ellemers (hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Utrecht) gevraagd om de voorjaarsbijeenkomst van 9 mei jl. voor alle directeuren wetgeving- en juridische zaken en enkele andere genodigden over ‘De psychologie van gedragsverandering’ te verzorgen. De juridische benadering (wet- en regelgeving) biedt immers niet altijd voldoende mogelijkheden om het gedrag van burgers en organisaties te beïnvloeden. Zelfs wie weet wat de bedoeling is en ook van plan is dat te doen, slaagt er namelijk niet altijd in deze goede voornemens in de praktijk te brengen (‘weten is nog geen doen’). De vraag is dan ook wat er met mensen gebeurt die zich niet op deze manier laten beïnvloeden en hoe de overheid daarop het best kan inspelen. Beter begrip van deze reacties maakt het mogelijk om wet- en regelgeving (en de handhaving daarvan) effectiever in te zetten.

In navolging van deze lezing is de Academie in de derde plaats, samen met het landelijk netwerk van psychologen, bezig een leerlijn ‘Psychologische inzichten voor juristen’ te ontwikkelen. De eerste module van deze leerlijn wordt dit najaar aangeboden.